Unreal Engine 5 (UE5) được ca ngợi là một kỳ quan đối với các nhà phát triển game. Với những công cụ tiên tiến như Nanite và Lumen, các studio có thể tạo ra những hình ảnh đồ họa tuyệt đẹp với tốc độ nhanh hơn bao giờ hết, sử dụng các tài sản có độ chi tiết chưa từng có. Tuy nhiên, thực tế là các tựa game UE5 hiện tại thường xuyên gặp phải tình trạng giật lag, lỗi khung hình không nhất quán và dung lượng cài đặt khổng lồ, mà hiệu quả thị giác mang lại lại không mấy rõ rệt so với những gì người chơi mong đợi. Dù engine của Epic đã giúp trải nghiệm phát triển mượt mà hơn, nhưng đã đến lúc chúng ta cần đặt câu hỏi: Liệu UE5 có thực sự làm cho game tốt hơn cho người chơi, hay chỉ là một thách thức lớn đối với họ?
Game dùng Unreal Engine 5 liên tục gặp vấn đề
Nhìn vào hầu hết các tựa game lớn được phát hành gần đây sử dụng Unreal Engine 5, rất có thể bạn sẽ thấy hàng loạt phàn nàn về hiệu suất và yêu cầu cấu hình hệ thống. Các vấn đề như giật hình, lỗi biên dịch shader (shader compilation stutter), vấn đề về tốc độ khung hình (frame pacing issues) xuất hiện liên tục, thậm chí ngay cả trên những hệ thống PC cao cấp nhất.
Đây không chỉ là vấn đề của riêng PC, mà các tựa game UE5 trên console cũng đang gặp khó khăn. Mặc dù có thể không phải chịu lỗi shader stutter, nhưng game dùng Unreal Engine 5 có xu hướng không đạt được mục tiêu hiệu suất, thay vì duy trì sự ổn định. Việc quá phụ thuộc vào các phương pháp nâng cấp đồ họa (upscaling methods) và các thủ thuật tối ưu khác để giải phóng tài nguyên cho chính engine đã ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng hình ảnh và độ mượt mà của game.
Logo Unreal Engine 5 được tạo hiệu ứng bằng các vệt màu sống động.
Không khó để nhận thấy mối liên hệ giữa UE5 và những rắc rối mà game thủ gặp phải. Công nghệ này vẫn còn tương đối mới, và nhiều đội ngũ phát triển vẫn đang vật lộn để nắm bắt cách vận hành của engine, hoặc có thể họ quá bị choáng ngợp bởi tất cả các công cụ và muốn sử dụng chúng mà bỏ qua yếu tố hiệu suất. Tuy nhiên, dựa trên những thông tin về cách UE5 khác biệt so với các phiên bản tiền nhiệm, có vẻ như một vấn đề cốt lõi là gánh nặng tối ưu hóa hiện đang nằm hoàn toàn trên vai các nhà phát triển. Điều này mang lại cho họ mức độ kiểm soát chưa từng có, gần với “phần cứng gốc” của thiết bị. Nhưng đồng thời, nếu một đội ngũ thiếu tài nguyên hoặc chuyên môn để tinh chỉnh engine đặc biệt này, kết quả sẽ rất tệ, hay nói cách khác là “nửa vời” nhất.
Nanite và Lumen: Kẻ “ngốn” phần cứng khổng lồ
Nanite và Lumen là những viên ngọc quý của UE5. Nanite cho phép tạo ra chi tiết hình học gần như vô hạn mà không cần đến các cấp độ chi tiết truyền thống (LODs), trong khi Lumen cung cấp khả năng chiếu sáng toàn cầu hoàn toàn động theo thời gian thực. Mặc dù cả hai tính năng này đều đáng kinh ngạc và chắc chắn là hướng tới tương lai, chúng đều đi kèm với cái giá phải trả về hiệu suất.
So sánh đồ họa Fortnite trước và sau khi tích hợp công nghệ Lumen của Unreal Engine 5.
Kết quả của những công nghệ này có thể khiến người xem phải “há hốc mồm”, đặc biệt là trong các ảnh chụp màn hình. Nhưng điều đó không có nhiều ý nghĩa khi khả năng chơi game thực tế lại tệ hại. Các nhà phát triển có thể chọn các tùy chọn thay thế như ánh sáng được “nướng” sẵn (baked lighting) hoặc đơn giản hóa lưới hình học (mesh simplification), nhưng khi đó, mục đích của việc sử dụng UE5 là gì? Engine này vẽ ra một giấc mơ đầy hứa hẹn, nhưng người chơi liên tục phải đối mặt với các cảnh cắt giật lag và tốc độ khung hình biến động.
Nhà phát triển quá “mê” các công cụ của UE5
Unreal Engine không chỉ là một công cụ phát triển phổ biến nhờ các quy tắc tài chính ưu đãi hay những tính năng cắt cạnh. Mỗi phiên bản của engine này đều giúp các đội ngũ dễ dàng làm được nhiều hơn với cùng một số lượng người, hoặc cho phép các nhóm nhỏ tạo ra những tựa game phức tạp và đẹp mắt chỉ với vài thành viên cốt lõi. Điển hình là Expedition 33 hoặc Robocop: Rogue City. Cả hai tựa game UE5 này đều có ngân sách tương đương các game “double-A” nhưng lại trông không khác gì các tựa game AAA.
Ảnh chụp màn hình quảng bá từ tựa game Expedition 33, minh họa khả năng đồ họa ấn tượng của Unreal Engine 5.
Unreal Engine 5 cho phép bạn triển khai các tính năng phức tạp một cách dễ dàng chỉ bằng thao tác kéo và thả, cung cấp quyền truy cập vào các tài nguyên Quixel đẹp nhưng đồ sộ, và có rất nhiều tùy chọn để tăng cường hiệu ứng đồ họa. Tuy nhiên, trong khi việc đưa những thứ đó vào game tương đối dễ dàng, thì theo nhiều nguồn tin, chính quá trình tinh chỉnh cuối cùng mới đòi hỏi thời gian và công sức đầu tư thực sự. Với thời hạn phát hành chặt chẽ và thái độ “sẽ vá lỗi sau”, đây là công thức cho ra đời những tựa game trông tuyệt vời nhưng lại chạy không ổn định.
Kích thước game phình to ngoài tầm kiểm soát
Không có gì bí mật khi dung lượng game đang tăng lên trên diện rộng, bất kể game của bạn sử dụng engine nào. Tuy nhiên, các tựa game UE5 nói riêng dường như cực kỳ lớn, và không phải lúc nào cũng có lý do rõ ràng. Bản demo Valley of the Ancient trên UE5 vào năm 2021 đã nặng tới 100GB, chỉ cho một bản demo. Clair Obscur: Expedition 33 ở mức nhỏ hơn trong số những gì tôi đã thấy, vào khoảng 41GB. Tựa game Senua’s Sacrifice: Hellblade II tương đối ngắn lại có dung lượng 70GB, và không có gì lạ khi các tựa game UE5 dài hơn vượt xa 100GB.
Hình ảnh tổng hợp thể hiện độ chi tiết đồ họa trong các game dùng Unreal Engine 5, góp phần tăng kích thước tệp game.
So sánh điều này với tựa game thế giới mở cực kỳ đồ sộ Kingdom Come: Deliverance II dùng CryEngine, chỉ nặng 81GB, hoặc Cyberpunk 2077 bao gồm cả bản mở rộng cũng chỉ chiếm khoảng 90GB trên SSD của MacBook của tôi. Không phải những tựa game này trông tệ hơn game UE5, mà ngược lại. Thế nhưng, bằng cách nào đó, game UE5 dường như cần một lượng không gian tối thiểu khổng lồ.
Tựa game Cyberpunk 2077 chạy mượt mà trên MacBook, minh chứng cho khả năng tối ưu dung lượng của các engine game khác.
Với việc PlayStation 5 của tôi chỉ có khoảng 667GB dung lượng khả dụng, dường như các tựa game UE5 sẽ buộc tôi phải mua một ổ SSD lớn hơn — trừ khi tôi quyết định không chơi chúng nữa.
Một số nhà phát triển đã chứng minh điều ngược lại
Rõ ràng, chúng ta không thể đổ lỗi hoàn toàn cho một engine game. Bất kỳ ai cũng có thể tạo ra một tựa game hoạt động kém trên bất kỳ engine nào. Có lẽ với những tựa game khác sử dụng các engine thay thế, đơn giản là các nhà phát triển đã quen thuộc hơn với các công cụ và quy trình làm việc, hoặc đã học được những bài học đắt giá về tối ưu hóa.
Không phải nhà phát triển nào cũng quyết định tung ra một tựa game chưa hoàn chỉnh. Phát triển game suy cho cùng là một ngành kinh doanh, và một tựa game (chạy vừa đủ) vẫn có thể kiếm tiền khi được phát hành.
Chúng ta đã thấy những tựa game UE5 chạy rất tốt, và đó là sự kết hợp giữa các nhà phát triển đang học cách làm chủ engine, cùng với việc Epic Games liên tục cập nhật UE5 để giải quyết những phàn nàn phổ biến. Chẳng hạn, quá trình biên dịch shader sơ bộ (shader pre-compilation) hiện đã tự động hơn nhiều và ít phụ thuộc vào việc nhà phát triển phải biết chính xác mình đang làm gì để đảm bảo shader không bị biên dịch trong quá trình chơi game, gây ra giật lag.
Chúng ta đã chứng kiến một bản demo công nghệ Witcher 4 tuyệt vời trên Unreal Engine 5. Theo lời của nhà phát triển, bản demo này chạy cực kỳ mượt mà trên PlayStation 5 bản gốc với gần như tất cả các tính năng cao cấp của UE5 được bật, nhưng đã được tinh chỉnh đến mức hoàn hảo. Các tựa game UE5 hiện tại cũng đã nhận được sự quan tâm sau khi ra mắt, và đối với nhiều game, các vấn đề hiệu suất lớn đã ít nhất được giảm xuống mức chấp nhận được. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa đến mức mà tôi không còn phản ứng tiêu cực khi một tựa game mới được công bố sử dụng Unreal Engine 5. Hy vọng chúng ta sẽ đạt được điều đó trong tương lai không xa.
